تحلیل دانش بومی و گرایش به مصرف گیاهان دارویی آرام‌بخش در بین کارمندان (مطالعه موردی: شهر اردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

10.22091/ethc.2024.10899.1028

چکیده

هدف: جهان‌بینی‌ها، باورها، سنت‌ها، اعمال و نهادهای بومی از طریق دانش بومی منتقل شده و به مرحله عمل در می­‌آیند. امروزه افسردگی، بی‌­خوابی، اضطراب و استرس از شایع‌ترین اختلالات روانی و معضل عمومی در بین کارمندان است. مطالعه حاضر با هدف بررسی دانش بومی و گرایش به گیاهان دارویی مؤثر بر اعصاب در بین کارمندان شهر اردستان صورت گرفته است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام گرفت و ابزار تحقیق پرسش‌نامه ساختاریافته محقق ساخته شامل 10 گویه عمومی و 72 گویه تخصصی مختلف بود. جامعه آماری کارکنان اداره­های مختلف شهر اردستان بودند که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 131 نفر برآورد گردید. پایایی ابزار تحقیق با محاسبه میزان آلفا به مقدار 877/0 و روایی آن با مطالعه اساتید تأیید شد. از نرم افزار SPSS برای انجام تحلیلهای توصیفی و آماری استفاده شد.
نتایج: بر اساس یافته­‌ها از بین گیاهان دارویی مورد نظر، گیاه نعناع با (86/2 درصد) بیشترین و مریم‌گلی با (23/1 درصد) کمترین میزان مصرف را در بین کارمندان دارا بودند. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد که هدف کارمندان از مصرف گیاهان دارویی مؤثر بر سیستم عصبی، رفع خستگی و احساس آرامش بود.
نتیجه‌گیری: از این‌رو به نظر می­رسد شاغلین در اداره­‌های مختلف برای رفع خستگی‌­های ناشی از کار و حفظ آرامش خود در محیط کار، به مصرف گیاهان دارویی به طور سنتی تمایل دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پاریاب، مرضیه؛ و رئیس‌زاده، مهدیه (1396). بررسی میزان و علل مصرف گیاهان دارویی در مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی تخصصی استان فارس در سال 1393. سلامت جامعه، 10 (2)، 62-71.
جوان‌بخت، عذرا؛ و اسمعیلی، سمیرا (1393). مطالعه ترجیحات افراد مختلف برای مصرف گیاهان دارویی در شهر تبریز. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 28 (1)، 64-70.
دهقان‏ پور، حامد؛ و دهقانی ‏زاده، حمیده (1393). بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر مصرف گیاهان دارویی در شهر یزد از دیدگاه مردم. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 30 (1)، 57-67.
زالی، سیدحسن؛ حشمتی، سارا؛ حشمتی، سماء؛ و روستایی، فاطمه (1389). معرفی گیاهان دارویی مؤثر در پیشگیری و درمان بیماری سرطان. همایش ملی گیاهان دارویی، ساری.
شاهین فر، جواد؛ زراعتی، حسین؛ نسیمی، فاطمه؛ و شجاعی، سعید (۱۳۹۶). بررسی تأثیر گیاهان دارویی بر اضطراب. طب سنتی اسلام و ایران، ۸ (۲)، ۲۰۹-۲۲۲.
عباسی قراچه نرلو، مریم؛ و پهلوان شریف، مریم (1396). مطالعه مردم شناختی کاربرد گیاهان دارویی در طب سنتی مطالعه موردی (شهرستان محلات). طب سنتی اسلام و ایران، ۸ (۲)، ۲۸۳-۲۹۶.
عقیلی شیرازی، محمد حسین (1388). مخزن الادویه (مخزن الادویه). تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران.
غفاری، علیرضا؛ پویا، فاطمه؛ و نعمتی، علی (1396). بررسی شیوع اضطراب در کادر پرستاری شاغل در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمان. طب و تزکیه، 10 (1)، 20-24.
قوام، منصوره؛ زرگوش، زهرا؛ و کیانی سلمی، صدیقه (۱۳۹۷). تحلیل نقش عوامل اجتماعی و اقلیم بر کاربرد گیاهان دارویی به‌وسیلۀ زنان (مطالعۀ موردی: دانشجویان دانشگاه کاشان در سال ۱۳۹۴). طب مکمل، ۸ (۳)، ۲۴۲۷-۲۴۳۲.
قوام، منصوره؛ سعدان، محمد؛ نبی زاده سامانی، فائزه؛ آصفیان، سمیرا؛ و مسعودی مرغملکی، حمزه (1403). شناخت، نحوه مصرف، منبع تهیه و اثربخشی گیاهان دارویی آرام‌بخش در کاهش استرس ناشی از شیوع اپیدمی بیماری‌های ویرال از دیدگاه مردم استان‌های مرکزی، خوزستان، چهار محال و بختیاری و اصفهان. تاریخ پزشکی، 16 (1-14).
قوام، منصوره؛ و سلیمانی نژاد، زینب (1400). مطالعه میزان مصرف گیاهان دارویی اکوسیستم‌های مرتعی و تعیین ویژگی‌های حرفه‌ای عرضه‌کنندگان این گیاهان در اصفهان. انسان و محیط زیست، 19 (1 (56 پیاپی) )، 89-101.
قوام، منصوره؛ و کیانی سلمی، صدیقه (1397). تحلیل قومی بوتانیکی گیاهان دارویی کاشان. اکوسیستم‌های طبیعی ایران، 9 (2)،103-125.
مبینی، سیروس (1384). ترجمه. اختلالات اضطرابی آموزش،کنترل و درمان. انتشارات رشد.
مولوی نجومی، مرضیه؛ صادقی عابدینی، مرتضی؛ و رضوان طلب، رضا (1381). بررسی شیوع اضطراب در معلمین مقطع دبیرستان شهر تهران. پایش، 1 (3)، 47-53.
نورحسینی، سیدعلی؛ فلاحی، اسماعیل؛ سمیع زاده، معصومه؛ و بهشتی پور، نوشین (1396). بررسی برتری نسبی مصرف گیاهان دارویی, داروهای گیاهی و داروهای شیمیایی بر اساس معیارهای اقتصادی و درمانی مطالعه موردی: شهرستان رشت. تحقیقات اقتصاد کشاورزی،   9 (1 (پیاپی 33))، 71-92.
Abbasi Qaracheh Nerloo, M., & Pahlavan Sharif, M. (2017). Anthropological study of the use of medicinal plants in traditional medicine Case study (Mahallat city). Journal of Traditional Medicine of Islam and Iran, 8(1), 283-296. (in Persian)
Abdolmaleki, A., Rajabi, A., & Sanginabadi, F. (2013). Evaluation of the analgesic and anti-inflammatory effects of aqueous extract of peppermint (Mentha piperita). SJKU., 18(1), 67-74.
Aghili Shirazi, M. (2009). Makhzan al-adviyah (The Storehouse of Medicaments). Tehran: Tehran University of Medical Sciences. (in Persian)
Aziz, M. A., Adnan, M., Khan, A. H., Shahat, A. A., Al-Said, M. S., & Ullah, R. (2018). Traditional uses of medicinal plants practiced by the indigenous communities at Mohmand Agency, FATA, Pakistan. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 14(1), 1-16.
Bagheri, A., Naghdi Badi, H., Movahedian, F., Makkizadeh, M., & Hemati, A. (2005). Evaluation of using herbal medicine in Isfahan women population. Journal of Medicinal Plants, 4(15), 81-93. (in Persian)
Dabirifard, M., Maghsoudi, Z., Dabirifard, S., & Salmani, N. (2017). Frequency, causes and how to use medicinal herbs during pregnancy. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 20(4), 66-75. (in Persian)
Dehghanpour, H., & Dehghanizadeh, H. (2013). Evaluation of economic and social factorsasuse the herbalmedicine in Yazd. Medicinal and Aromatic Plants Research-Research, 30(1), 57-67. (in Persian)
Ghafari Nejad, A., Pooya, F., & Nemati, A. (2017). Prevalence of anxiety in nursing staff working in hospitals affiliated to Kerman University of Medical Sciences. Journal of Medicine and Cultivation, 10(1), 20-25. (in Persian)
Ghavam, M., & Kiani Salami, S. (2019). Indicators affecting the tendency of women to use medicinal herbs (Case study: employees of University of Kashan). Human & Environment. (in Persian)
Ghavam, M., & Soleimaninejad, Z. (2021). Study of the consumption of medicinal plants of rangeland ecosystems and determination of the professional characteristics of these plants in Isfahan. Human & Environment. 19(1), 89-101. (in Persian)
Ghavam, M., Zargoosh, Z., & Kiani Salami, S. (2018). Investigating the role of socio-climatic factors in the use of medicinal plants by women (A Case Stud: University of Kashan Students in 2015). cmja, 8(3), 2427-2432. (in Persian)
Ghavam, M., & Kiani Salami, S. (2018). Ethnobutanical analysis of medicinal plants in Kashan. Journal of Natural Ecosystems of Iran, 9(2), 103-125. (in Persian)
Ghavam, M., Saadan, M., Nabizadeh Samani, F., Asefian, S., & Masoudi Morghmaleki, H. (2024). Recognition, consumption, source of preparation and effectiveness of sedative medicinal plants in reducing stress caused by the epidemic of viral diseases from the point of view of the people of Markazi, Khouzestan, Chaharmahal and Bakhtiari and Isfahan provinces. Medical History, 16, e13. (in Persian)
Gholami, M., Teimoori, F., Farsi, Z., & Rajaie, N. (2019). The effect of aromatherapy with essential oil of damascena on the anxiety of nurses working in the emergency department of the selected hospital of AJA University of Medical Sciences. Medicine and Cultivation, 5(4), 282-291. (in Persian)
Heidarzadeh, S., Mohammadi, H., Shahnoushi, N., & Karbasi, A. (2016). Investigating the factors affecting the level of consumption of medicinal plant products. Agricultural Economics, 10(2), 49-68. (in Persian)
Javanbakht, O., & Esmaili, S. (2014). A Study of the preferences of people in Tabriz County on the consumption of herbal medicine. Journal of Agricultural Economics and Development, 28(1), 64-70. (in Persian)
Nojoumi, M., Sadeghi Abedini, M., & Rezvan Talab, R. (2002). Anxiety in high school teachers in Tehran, Iran. Payesh, 1(3), 47-53. (in Persian)
Noor Hosseini, S. A., Fallahi, A., Samiuzadeh, M., & Beheshtipour, N. (2017). Comparative advantage of the use of medicinal plants, herbal medicines and chemical drugs based on economic and therapeutic criteria Case study: Rasht. Agricultural Economics Research, 9(1), 71-92. (in Persian)
Paryab., M., & Raeeszadeh, M. (2017). The study of the rate and reasons of medical herb use by the patients visiting the specialized treatment centers in Fars Province in 2014. Community Health Journal, 10(2), 62-71. (in Persian)
Saeidi, J., Khansari, Z., & Tozandejani, H. (2020). The effectiveness of Melissa officinalis and Lavandula angustifolia in anxiety of oil company employees. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 26(6), 687-694.
Shabanian, G., Rafieian, M., Shabanian, S., Homaei, S., & Shabanian, M. (2016). The comparative effect of Valeriana officinalis versus Diazepam on the state of anxiety before operation in female patients admitted in Kashani hospital. Journal of Clinical Nursing and Midwifery, 5(1), 58-66.
Shahinfar, J., Zeraati, H., Nasimi, F., & Shojaei, S. (2017). Effect of Medicinal Plants on anxiety. jiitm, 8(2), 209-222.
Sharma, Sh., Sharma, J., & Kaur, G. (2011). Therapeutic uses of Elettariacardomum. International Journal of Drug Formulation and Research, 2(6), 102-108.
Sharma, A., Sharma, D., Grewal, A. S., Bajaj, H., Yadav, M., Dhingra, A. K., & Chopra, B. (2024). Importance of indigenous knowledge in achieving environmental sustainability. In Role of Green Chemistry in Ecosystem Restoration to Achieve Environmental Sustainability (pp. 75-82). Elsevier.
Soltani Nejad, S., Zeighami, M., Beirami, A., & Amirifar, A. (2020). Effect of Echium Amoenum on the anxiety of college students. cmja, 10(1), 46-55. (in Persian)
Soltani, S. (2002). Family Management (vol. 4). Isfahan: Spring of Science.
Tazakori, Z., Babaee, S., Karimollahi, M., Ahmadian-Attari, M., & Bayat, F. (2016). The effect of oral damask rose extract on anxiety of patients undergoing coronary angiography. JHC, 18(3), 207-216.
Theodoridis, S., Drakou, E. G., Hickler, T., Thines, M., & Nogues-Bravo, D. (2023). Evaluating natural medicinal resources and their exposure to global change. Lancet Planet Health, 7(2), e155–e163.
Zali, S. H., Heshmati, S., Heshmati, S., & Rural, F. (2010). Introducing medicinal herbs effective on prevention and treatment of cancer disease. National Conference on Medicinal Plants, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources. (in Persian)