تحلیل و مصورسازی تولیدات علمی نمایه شده حوزه گیاهان دارویی در پایگاه استنادی وب آو ساینس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 دانشگاه اراک، اراک، ایران.

10.22091/ethc.2025.11334.1036

چکیده

هدف: در سال‌های اخیر، توجه به گیاهان دارویی افزایش یافته است. هدف این پژوهش، تحلیل تولیدات علمی در حوزه گیاهان دارویی بر اساس داده‌های پایگاه وب آو ساینس برای شناسایی کشورهای پیشرو، نویسندگان و مؤسسات کلیدی و نیز مصورسازی داده‌ها بود.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کاربردی بوده و با روش‌های علم‌سنجی روی 3567 رکورد علمی (1978 تا سپتامبر 2024) در پایگاه وب آو ساینس صورت گرفت. ابزارهای بیبلیومتریکس و بیب‌اکسل برای تجزیه‌وتحلیل و مصورسازی داده‌ها به کار گرفته شد.
یافته‌ها: ایران با 3107 مقاله، بیشترین سهم از تولیدات علمی را داشته و در صدر قرار گرفت. نویسندگانی چون Sharifi-Rad J و Rahimi R در رتبه‌های اول از نظر تعداد مقالات و استناد هستند. حوزه‌های فارماکولوژی و علوم گیاهی بیشترین مقالات را به خود اختصاص داده‌اند و کلیدواژه‌هایی نظیر گیاهان دارویی، اسانس و طب سنتی بیشترین فراوانی را دارند. در سال‌های اخیر، تمرکز پژوهش‌ها بر خواص آنتی‌اکسیدانی، تنش اکسیداتیو و ترکیبات فعال زیستی گیاهان دارویی بوده است.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد گیاهان دارویی نقش مهمی در توسعه داروهای جدید دارند و بسیاری از مطالعات، تأثیر آنها را بر مقابله با بیماری‌های مزمن بررسی کرده‌اند. ایران با تکیه بر منابع طبیعی غنی و سرمایه‌گذاری پژوهشی گسترده، جایگاه برجسته‌ای در این حوزه دارد. پیشنهاد می‌شود تحقیقات چند رشته‌ای در زمینه تنوع ژنتیکی گیاهان دارویی ادامه یابد و همکاری‌های بین‌المللی برای گسترش دانش و فناوری مرتبط تقویت شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بصیریان جهرمی، رضا؛ و گرایی، احسان (1393). علم‌سنجیِ اطلاع‌سنجی: مطالعه یک دهه‌ پژوهش‌های سنجش کمّی در ایران (1381-1391). علم‌سنجی کاسپین. 1 (1)، 19-27.
عباداله عموقین، جعفر؛ شریف مقدم، هادی؛ و ضیائی، ثریا (1398). بررسی تطبیقی تولیدات علمی نمایه شده کشورهای ایران و ترکیه در رابطه با رایانش ابری در پایگاه استنادی وب آو ساینس. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 5 (1)، 163-187.
Atanasov, A. G., Waltenberger, B., Pferschy-Wenzig, E. M., Linder, T., Wawrosch, C., Uhrin, P., ... & Stuppner, H. (2015). Discovery and resupply of pharmacologically active plant-derived natural products: A review. Biotechnology Advances33(8), 1582-1614.‏
Basirian Jahromi, R., & Geraei, E. (2014). A scientometrics study on informetrics: one-decade quantitative researches in Iran (2002-2012). Caspian Journal of Scientometrics, 1(1), 19-27. (in Persian)
Birkle, C., Pendlebury, D. A., Schnell, J., & Adams, J. (2020). Web of Science as a data source for research on scientific and scholarly activity. In Quantitative Science Studies. 1(1), 363-376. 10.1162/qss_a_00018.
Calixto, J. B. (2005). Twenty-five years of research on medicinal plants in Latin America: a personal view. Journal of Ethnopharmacology100(1-2), 131-134.‏
Cobo, M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., & Herrera, F. (2011). An approach for detecting, quantifying, and visualizing the evolution of a research field: A practical application to the Fuzzy Sets Theory field. Journal of informetrics5(1), 146-166.‏
Dehshiri, M. M. (2018). Biodiversity in Iran. In Global Biodiversity (pp. 165-201). Apple Academic Press.‏
Ebadollah Amoughin, J., Sharif Mogadam, H., & Ziaei, S. (2019). Comparative study of scientific products indexed by Iran and Turkey in relation to cloud computing in Web of Science. Sciences and Techniques of Information Management5(1), 163-187. https://doi.org/10.22091/stim.2019.2026
 Kehrer, J., & Hauser, H. (2013). Visualization and visual analysis of multifaceted scientific data: a survey. In IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics. 19(3), 495-513. https://doi.org/10.1109/TVCG.2012.110
Kianmehr, H. (2014). Medicinal plants of Iran: Botanical aspects, therapeutic effects, and compound formulas. Iran.‏
Kozitsyn, A. S. (2022): Thematic search algorithms for experts, journals and conferences. In Prin. 13(6), 291-300. https://doi.org/10.17587/prin.13.291-300.
Kumar, S., Chand, S., Pearl, S. R., Deepmala, & Masih, A. (2023). Annona muricata (Medicinal Plant) Research: A Scientometric Analysis of Global Publications Output during 1991-2021. Library Progress (International).
Lisboa, T. R., de Souza Pereira, A., dos Santos, I. B., Iachisnki, L. T., Marques, J. M., & da Silva, R. Q. (2017). Qualidade de vida do profissional intérprete de língua de sinais. Distúrbios da Comunicação29(3), 462-469.‏
Ragavan, S. S., Surulinathi, M., & Neelakandan, B. (2012). Indian perspective of medicinal plant research: A scientometric study. International Journal of Plant, Animal and Environmental Sciences2(3), 195-203.
Rohit. (2022). Indian medicinal plant research during the last decade (2012-2021): A scientometric analysis. RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary7(8), 08-15. https://doi.org/10.31305/rrijm.2022.v07.i08.002
Thirumagal, A., & Sivasubramanian, S. (2014). Bibliometric analysis of medicinal and aromatic plants research output. Library Philosophy and Practice, 0_1.