1
استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
2
دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
10.22091/ethc.2025.11334.1036
چکیده
هدف: در سال‌های اخیر، توجه به گیاهان دارویی افزایش یافته است. هدف این پژوهش، تحلیل تولیدات علمی در حوزه گیاهان دارویی بر اساس داده‌های پایگاه وب آو ساینس برای شناسایی کشورهای پیشرو، نویسندگان و مؤسسات کلیدی و نیز مصورسازی داده‌ها بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کاربردی بوده و با روش‌های علم‌سنجی روی 3567 رکورد علمی (1978 تا سپتامبر 2024) در پایگاه وب آو ساینس صورت گرفت. ابزارهای بیبلیومتریکس و بیب‌اکسل برای تجزیه‌وتحلیل و مصورسازی داده‌ها به کار گرفته شد. یافته‌ها: ایران با 3107 مقاله، بیشترین سهم از تولیدات علمی را داشته و در صدر قرار گرفت. نویسندگانی چون Sharifi-Rad J و Rahimi R در رتبه‌های اول از نظر تعداد مقالات و استناد هستند. حوزه‌های فارماکولوژی و علوم گیاهی بیشترین مقالات را به خود اختصاص داده‌اند و کلیدواژه‌هایی نظیر گیاهان دارویی، روغن‌های ضروری و طب سنتی بیشترین فراوانی را دارند. در سال‌های اخیر، تمرکز پژوهش‌ها بر خواص آنتی‌اکسیدانی، تنش اکسیداتیو و ترکیبات فعال زیستی گیاهان دارویی بوده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد گیاهان دارویی نقش مهمی در توسعه داروهای جدید دارند و بسیاری از مطالعات، تأثیر آن‌ها را بر مقابله با بیماری‌های مزمن بررسی کرده‌اند. ایران با تکیه بر منابع طبیعی غنی و سرمایه‌گذاری پژوهشی گسترده، جایگاه برجسته‌ای در این حوزه دارد. پیشنهاد می‌شود تحقیقات چندرشته‌ای در زمینه تنوع ژنتیکی گیاهان دارویی ادامه یابد و همکاری‌های بین‌المللی برای گسترش دانش و فناوری مرتبط تقویت شود.
)